Er is weer een moment aangebroken waarop je wilt nadenken over je volgende professionele fase. Terugkijkend zie je hoeveel inzichten en ervaringen je hebt vergaard, en vooruitkijkend neem je nieuwe inzichten met je mee. De volgende inzichten die ik heb verkregen deel ik graag met je. Misschien herken je ze, en helpen ze je om effectiever te worden en valkuilen te herkennen. Hier zijn de eerste drie:
1. Aardig gevonden willen worden is geen effectief instrument.
‘Als je je bezighoudt met wat anderen van je denken, ben je voor altijd hun gevangene’. (Lao Tze)
Een van de meest voorkomende obstakels om een authentiek leider te zijn, is je te veel bezighouden met wat anderen denken. De mening van anderen als oriëntatie te nemen voor je gedrag is verleidelijk omdat het je een veilig gevoel geeft, en het je één van hun maakt. De prijs is echter hoog. Je zegt ja tegen zaken die je niet wilt, wat anderen gunstig stemt is immers de leidraad voor je acties. Waar blijft jouw eigenheid als je slechts de stem van de anderen wordt, of zelfs de stem van jouw baas?
Jezelf als eerste referentiepunt durven gebruiken, je sterkten en zwakten goed kennen en daar vrede mee hebben, maakt je het gelukkigst en het effectiefst op de lange duur. Moet je anderen dan niet gebruiken als spiegel? Jawel, je moet die spiegel zeker gebruiken om te werken aan je leiderschapsontwikkeling. Maar durf ook selectief te zijn. Brene Brown stelt voor om op een stukje papier van 5 bij 5 cm een lijstje met mensen te maken van wie de mening er voor je echt toe doet. Als je meer papier nodig hebt dan adviseert ze het lijstje te herzien.
2. Kunnen omgaan met ‘Het Niet Weten’
‘A problem is not something to be solved;
it’s a message to be listened to’. (Alan Seale)
Je hoort antwoorden te hebben, zeker als leider. Dit is nog steeds een dominante opvatting in onze (Westerse) wereld. We koesteren beproefde routines, regels en managementmodellen om vraagstukken aan te pakken. De wereld waarin we nu leven is echter te snel, te veranderlijk, te onzeker, te complex en te ambivalent geworden. Routines, regels en modellen, waar je ooit op steunde, leveren je geen antwoorden meer. Van de klassieke opvatting dat je leider bent, omdat je de antwoorden weet, moeten we af. De wereld is voor zo’n type leider te onvoorspelbaar geworden. Hoe dan wel? Door veel meer ruimte te maken voor het stellen van vragen. Door jouw wens om alles te beheersen los te laten en je fantasie meer ruimte te geven, zodat je bedenkt hoe het zou kunnen worden. Door ook de denkkracht en voorstellingsvermogen van anderen te gebruiken en samen aandacht te geven aan het vraagstuk dat voor je ligt. “We don’t need another hero” zong David Bowie, en zo is het. Voor een hero die alle antwoorden heeft, is de wereld te complex.
Toon jij je de leider die vragen stelt, een proces faciliteert en ieders ervaring, denkvermogen en fantasie gebruikt om een uitweg te vinden? Dat is namelijk wat er van jou wordt gevraagd.
3. Stop de angst waarin je vastzit!
‘F.E.A.R.: “False Evidence Appearing Real”… is holding you back.’ (unknown)
“Een mens lijdt het meest door het lijden dat hij vreest…”. Je zorgen maken dat acties mis kunnen gaan en omstandigheden zich tegen je kunnen keren, is menselijk. Het helpt je om steeds een paar stappen vooruit te denken. Als die zorg te dominant wordt en angst je in de weg zit, is het belangrijk te weten dat je een tweede reflex nodig hebt die je kunt ontwikkelen en gebruiken. De kern van de tweede reflex is dat je even afstand neemt en jezelf de tijd gunt om vast te stellen hoe gegrond die vrees eigenlijk is en welk weerstandsvermogen of juist oplossend vermogen er in jou en in de mensen om je heen schuilt.
Als je deze tweede reflex de kans geeft en traint zul je vaststellen dat er telkens meer mogelijk is dan je aanvankelijk dacht. Laat de tweede reflex jouw antwoord bepalen.