Er was een tijd dat Mo Gawdat, zoals wij buitenstaanders zeggen: “het voor elkaar had”. Chief Business Officer bij Google, internationale baan, veel aanzien, vrijheid en een heel goed inkomen. Zijn succes behaalt hij door hard werken en af en toe een opoffering. Als je hard werkt en je ontzegt jezelf op bepaalde momenten het korte termijn plezier, dan gaat het goed met je en komt het geluk vanzelf. Zo was hij opgevoed. Toch groeit er in hem het gevoel dat er, ondanks alles wat hij heeft bereikt, iets mist. Als je 2 vintage Rolls Royces online kunt bestellen (gewoon omdat het kan) en je bent niet blij wanneer ze afgeleverd worden, dan weet je dat er iets niet klopt. Hij komt tot de conclusie dat geluk niet iets is dat je kunt verdienen. Het verlies van zijn 21-jarige zoon, die overlijdt door een fout tijdens een blindedarmoperatie, werpt hem in zo’n diep dal dat hij besluit om te onderzoeken wat geluk dan wel is en hoe je het kunt vinden. In De Logica van Geluk deelt Gawdat met ons zijn zoektocht en ontwikkelt hij de Geluksformule.
De Geluksformule
De term suggereert een Quick Fix. Een formule die we kunnen invullen met geluk als uitkomst zonder dat we zelf aan het werk moeten. Helaas, Mo Gawdat toont dat een snelle oplossing zonder inspanning en waarbij de componenten extern worden aangereikt er niet is. De formule is overigens logisch en simpel:
Geluk ≥ Jouw perceptie van de gebeurtenissen in je leven – Jouw verwachtingen van het leven
De mate van geluk wordt bepaald door het verschil tussen jouw perceptie en jouw verwachtingen. Hij stelt vast dat deze componenten bij onze geboorte in balans zijn. We hebben als we geboren worden nog geen percepties en geen verwachtingen. Balans tussen beide is bij geboorte de standaard fabrieksinstelling (Gawdat blijft IT ’er). Er is dus afwezigheid van ongeluk. Maar met de jaren ontwikkelen we ons, leren we een bepaalde manier van kijken, vergelijken ons met anderen en creëren we verwachtingen over ons leven. Geluk wordt een combinatie van een doel dat we willen bereiken plus een voorstelling wanneer we dat gaan bereiken. Het is zo jammer, zegt de schrijver: je had het, maar je was je daarvan niet bewust en je verloor het door wat je “leerde”. Mo Gawdat gidst je de weg terug. Hij identificeert 6 grote illusies en helpt ze te elimineren. Daarnaast wijst hij de blinde vlekken aan die ons ongemerkt in de weg staan. Tenslotte neemt hij ons mee op zoek naar aspecten waar het leven uiteindelijk echt over gaat: de uiteindelijke waarheden.
Mo Gawdat heeft een handzaam boek geschreven. Concreet en voorzien van voorbeelden en herkenbare situaties. Het boek heeft precies voldoende diepgang zodat we niet verdwalen en met zelfreflectie aan de slag kunnen. Al lezend kunnen we onze illusies en blinde vlekken onderzoeken.
6 grote illusies
Uit eerste hand weet Gawdat welke illusies je blik vertroebelen en die je dus moet elimineren:
• Je gedachten ≠ Jij. Dus: jij vertelt je brein wat te doen, niet andersom.
• Zelf-illusie. Je bent als een matruschka pop. Je echte zelf gaat verscholen achter alle rollen die je speelt. Dus: pel je laagjes af tot je ware ik.
• Kennis-illusie. We overschatten wat we weten. Onze weten is zeer beperkt, we weten veel meer niet dan wel. Realiseer altijd dat het anders kan zijn dan je veronderstelt.
• Tijd-illusie. We laten ons leiden door de klok. Geen enkel ander levend wezen doet dit. Geluk is alleen maar te vinden in het NU. Dus: in plaats van slaaf zijn van de klok, kijk gewoon wat er gedaan moet worden.
• Controle. Je geluk bouwen op wat je denkt onder controle te hebben, is bouwen op een illusie. Alleen over het NU kunnen we controle hebben. Dus: neem eerst verantwoordelijkheid voor je daad en laat je controle los.
• Angst-illusie. De illusie hier is dat angst niet mag. Dat we flink moeten zijn en sterk en stoer. Maar bang zijn is normaal. Iedereen heeft angst. Dus identificeer de angst die je hebt en je zult merken dat hij je niet meer zo domineert.
Blinde vlekken
Naast de illusies maakt Mo Gawdat ons bewust van blinde vlekken in ons denken zoals: we filteren feiten, we maken aannames, we genereren voorspellingen gebaseerd op die aannames, onze herinneringen zijn gekleurd, onze emoties spelen bij het oordelen en labels plakken een grotere rol dan we bewust zijn. Door deze blinde vlekken zien we niet wat we zien en is onze perceptie niet gelijk aan de werkelijkheid. Deze blinde vlekken staan het vinden van geluk in de weg. Door ons bewust te zijn hiervan kunnen we de blinde vlekken wegpoetsen en weer terugkomen op het juiste spoor.
Ultieme waarheden
In het laatste deel neemt Gawdat ons mee naar de wijsheden die het leven hem geleerd heeft tot nu toe. Dit is het spirituele deel van zijn boek waarin hij met ons deelt waar volgens hem het echt om gaat bij het vinden van diep geluk. De hoofdstukken waarin hij praat over het NU, over het belang van onvoorwaardelijke liefde, over het integreren van het doodgaan als onderdeel in je leven, en over het besef dat je deel bent van iets groters zijn door het persoonlijke karakter van zijn verhaal zeer leesbaar en waardevol.
Het inzicht dat Mo Gawdat heeft gekregen is misschien te vangen in de volgende zin:
“Mijn brein heeft misschien wel gedachten, maar ik ben de baas en over gedachten die mij niet dienen of blij maken zeg ik tegen mijn brein: geef me maar een paar nieuwe.”
Het boek heeft hij opgedragen aan zijn overleden zoon Ali en begint met een uitspraak van Ali, gedaan op één van de laatste dagen van zijn leven:
“The gravity of the battle means nothing to those at peace”